दीपक कुमार अधिकारी
राष्ट्रिय संगठन सचिव
प्राज्ञिक विद्यार्थी परिषद्, नेपालको ध्येय, दृष्टि र कार्य अनि हाम्रो मिसन के हो ? यस विषयमा केही चिन्तन गर्न हामी अहिले यहाँ एकत्रित भएका छौँ । विद्यार्थी परिषद्को काममा हामी कसैको माध्यामबाट जोडियौँ होला । आँफूभन्दा अग्रज कार्यकर्ताबाट, साथीका माध्यमबाट, कोही गुरुका माध्यमबाट, भिन्न भिन्न कारणहरू हुनसक्छन् । जब हामी त्यसमा आबद्ध भइसक्छाँै, सदस्यता ग्रहण पनि गर्छाँै, त्यसपछि आफ्नो नाम संगसंगै एउटा कार्यकर्ता शब्द पनि जोडिएर आउन थाल्छ । जब म त्यो संगठनको कार्यकर्ता हुँ र आँफूलाई कार्यकर्ताको रूपमा मान्छेको बीचमा परिचय गराउन चाहन्छु भने त्यस संगठनको ध्येय, दृष्टि÷लक्ष्य, उद्देश्य र कार्यको बारेमा स्पष्ट हुनु हरेक कार्यकर्ता र सदस्यहरूका लागि जरुरी हुन जान्छ । धेरैले सोध्छन् – तपाँइको आदर्श के हो ? तपाँईको मिसन के हो ? स्वभाविक नै हो, समाजमा भिन्न भिन्न किसिमका संगठन चल्छन्, कोही समाज बदल्ने संगठनमा लाग्छन्, कोही राजनीतिक सत्ता बदल्ने संगठनमा लाग्छन्, फरक फरक छ । हरेकको एउटा मिसन छ, त्यस कारणले त्यो मिसनमा भिन्नता देख्नु पनि त्यस संगठनमा लागेका कार्यकर्ताहरूका लागि जरुरी हुन्छ । राजनीतिक दलमा के हुन्छ भने उनीहरूलाई भिन्न भिन्न क्षेत्रबाट कार्यकर्ता चाहिन्छ । त्यसकारणले उनीहरूले हरेक ठाँउलाई स्प्रिङ्ग बोर्ड भन्छन्, । राजनीतिक दलमा कार्यकर्ता दिन वा नेता बनाउन विद्यार्थी परिषद्ले काम गरिरहेको छैन, यो एउटा अन्तर हो । हरेक संगठनमा आफ्नो संगठनको ठूलो मान्छे को आँउदैछ ? त्यसलाई नेता बनाउनका लागि सबै इकाईका कार्यकर्ता, कलेजका कार्यकर्ता एकजुट भएर माला लगाउनलाई जुलुस देखाउनलाई एकत्रित भएका हुन्छन् तर विद्यार्थी परिषद्मा भिन्न छ, हाम्रो सबैभन्दा ज्येष्ठ श्रेष्ठ कार्यकर्ताले पनि क्याम्पस इकाईमा गएर सामान्य कार्यकर्तालाई अगाडि बढाउनका लागि ऊ झाडु लगाउन थाल्दछ, यो मूल अन्तर हो । एउटा नगरको सचिव कार्यकर्ता, एउटा जिल्लास्तरको कार्यकर्तालाई अगाडि बढाउनका लागि एउटा केन्द्रीय स्तरको कार्यकर्ता दूरदराजबाट प्रवास गर्दै त्यो इकाई र त्यो कार्यकर्ताको वृद्धिका लागि, विकासको लागि, प्रगतिको लागि र त्यसलाई नेता बनाउनका लागि उसलाई हरेक प्रकारले सहयोग गरिरहेको हुन्छ, यो मूल अन्तर हो विद्यार्थी परिषद् र बाँकी संगठनको बीचमा । त्यसकारणले विद्यार्थी परिषद्ले आफ्नो मिसनमा के राख्यो त भन्दा “ज्ञान, शील र एकता” । यहाँ हामी बारम्बार नारामा पनि भनिरहेका हुन्छौँ विद्यार्थी परिषद्को विशेषता–ज्ञान, शील र एकता हो ।
1fg
eg]sf] s] xf] eGbf xfdL knowledge s'g} klg zAbsf] k5fl8 Tof] b]zsf], ;d'bfosf] To;df efj n's]sf] x'G5 .
csf]{ efiffdf To;sf] ;l6s pQ/ x'Fb}g\ pbfx/0fsf] ¿kdf g]kfnLdf Pp6f rf}tf/L
eGg] zAb 5, ca Tof] zAbnfO{ c+u|]hL zAbsf]ifdf kN6fP/ x]bf{ e]l6Fb}g, ca
plgx¿sf]df rf}tf/Lsf] cjwf/0ff 5}g\ . csf]{ efiffdf p;sf] ;xL cy{ e]l6Fb}g .
1fgsf] cy{ 7"nf] 5, xfdL cWofTdlt/ uofF} eg] nf}lss 1fg / k/nf}lss 1fgsf]
af/]df yfxf kfpF5f}F . t/ kl/ifb\ ljBfyL{nfO{ s] sf] 1fg lbg vf]lh/x]sf] 5 <
cfkm\gf] b]zsf] af/]df 1fg, xfdL s'g b]zsf gful/s xfF} < t/ Toltdf l;ldt 5 t
< 5}g, b]]zsf] uf}/j s] xf] < b]zsf] Oltxf; s] xf] < xfd|f b]zsf
dxfk'?if sf] x'g\ < xfd|f] b]zsf] ;flxTo s] xf] < xfd|f] b]zsf] bz{g s]
xf] < x/]s b]zsf gful/ssf nflu of] a'em\g' h?/L 5 . /fi6« eg]sf] d"t{
klg xf], cd"t{ klg xf] . d"t{ eg]sf] b]zsf] Pp6f lglZrt e"efu
xf] . cd"t{ Tof] b]zsf] lglZrt e"uf]ndf a:g] ;d'bfo s]nfO{ cfwf/
dfg]/ Pslqt x'G5g\ < s] af6 k|]/0ff k|fKt ub{5g\ < Tof] b]zsf]
;lxTo, bz{g, dxfk'?if, Tof] b]zsf]
;+:s[lt g} cd"t{ xf] . To;sf/0fn] g]kfnsf dxfk'?if sf] x'g\ < o;sf]
ljz]iftf s] xf] < Tof] a'em\g' h?/L x'G5 . xfdLx¿n] ga'emLsg zAbnfO{ k|of]u
u/]sf x'G5f}F M Multiculture ethnicity eGg] u5f}{F Olyg;L6Lsf] c;nL cy{ j+z xf], hghflt xf]Og . j+z eg]sf]
k"vf{ xf] . of]usf k|j{ts s] Clif kt~hln /fdb]j afafsf dfq} x'g\ ls d]/f
klg x'g\ t < cjZo d]/f klg k"vf{ x'g\ Clif kt~hln . k"vf{ j+z
xfd|f] Pp6} xf] . xfd|f] vfg] z}nL, e]ife"iff, nufO v'jfO leGg x'g\ ;S5 t/
xfd|f] d"n cGt/ leq /x]sf] h'g ;+:s[lt xf] Tof] Pp6} xf] . s'g cy{df Pp6}
xf] eg] xfd|f] j+z, dxfk'?if Pp6} x'g\ . To;s/0fn] k/Dk/f leGg leGg 5g\ . s;}n]
vfgf vfP/ g'xfpg], s;}n] gvfP/ g'xfpg] k/Dk/f 7fpF cg';f/ km/s km/s 5g\ .
k/Dk/f leGg leGg eP klg cGt/lglxt efj s] xf] eg], 3/df cfPsf] kfx'gf O{Zj/;/x
xf], To;sf/0fn] cltly b]jf] ejM . rfx] tkfFO{ yf?, ;Gyfn, r]kfª\df
hfg'xf];\ x/]s 3/df cfPsf] kfx'gfnfO{ ;Tsf/ ug'{ kb{5 eGg] cGt/lglxt efj Pp6}
xf] . To;sf/0fn] we don't have
Mutliculture, we have different e]ife"iff, vfgkfg .
ha
;Dd x/]s JolQmdf cfkm\gf] b]zsf] af/]df 1fg÷klxrfg x'Fb}g Tof] JolQmsf] zL/
7f8f] x'Fb}g / uf}/j dxz'; x'Fb}g . lsg lxgtfaf]w cfpF5 xfdLdf < s]xL 5}g,
hxfFtxL rf]/L e|i6«frf/ 5, ;+ljwfg klg agfpFb}gg\ . ToxfF klg 5f]/Lr]nL a]Rg],
o:tf] g]kfndf s]xL klg 5}g, xfd|f] g]kfn vQd vQd, g]kfn o:t} xf] . clg xfd|f]
dgdf lxgtfaf]w cfpF5, csf{n] s]xL eGof] eg] lrQ b'Mv 5, cfkm\gf] b]zsf] uf}/j g} yfxf 5}g, s:tf lyP t xfd|f
k"vf{ < dxfg\, oz:jL, dxfjL/ lyP . lxGbLdf Pp6f uLt 5 – lhgs]
k"vf+]{ dxf oz:jL jf] So"F 3j/fo] < h;sf k"vf{ dxfg\ lyP,
oz:jL lyP pgLx¿ lsg 8/fpg] < lsg ;+sf]r ug{] < lsg lxgtfaf]w ug{] <
xfd|f] cfkm\g} uf}/jdo Oltxf; 5 . b'lgofsf x/]s dxfk'?ifx¿ h'g b]zdf /x], Tof]
b]zsf] ;f+:s[lts hfu/0fsf] nflu sfd u/] . t/ xfdLx¿n] aLrsf] sfnv08df s] u¥of}F
< cfkm\gf] b]zdf ghlGdPsf dxfk'?ifsf gfddf emG8f af]s]/ xhf/f}F dflg;x¿sf]
xTof u¥of}F . Tof] g]kfnsf] s'g} df6f]df hlGdPsf lyPg . g]kfnsf] cfly{s,
;fdflhs, /fhgLlts, ;f+:s[lts ¿kfGt/0fdf Tof] JolQmsf] s'g} e"ldsf lyPg /
ef]ln klg x'g]jfnf 5}g t/ ToxL JolQmsf gfddf xfdLn] xhf/f}F lgbf]{if
bfh'efO{sf] xTof u¥of}F . cfhsf gofF o'jfn] of] a'em\g h?/L 5 . lsg t eGbf xfdL
cfkm\gf] b]zsf] uf}/j lal;{of}F . xfdLnfO{ cfkm\gf] zlQm g} yfxf 5}g .
JolQmnfO{ cfˆgf] zlQmk|lt ljZjf; 5}g . yfxf 5}g ddf s] zlQm 5 < Ps pbfx/0f M
;ft ;d'b| tg]{ a]nfdf ;f/f bzjL/x¿ lyP .
;'u|Ljn] ;Ltf vf]Hgsf] nflu bzlbzfdf k7fPsf lyP, tL ;a} ;d'b|sf] lsgf/fdf Ps;fy
e]nf eP, ;Ltf t Tof] ;d'b| kf/L 5g\ eg]/ ;Dkfltn] atfOlbP t/ ca ;d'Gb| kf/L uP/
l;tfnfO{ s;n] Nofpg] < sf] hfg] eGg] ljifodf ax;\ rNof] . sf]xL;+u klg Toqf]
zlQm lyPg, s;}n] eg] d t Ps tkm{ dfq hfg ;S5', csf{n] eGof] aLrdf cf/fd ug]{
7fFp eP hfg ;S5', o;/L sf]xL hfg ;s]gg\ To;df hfDajfgn] xg'dfgnfO{ eg] – ltdL
hfg ;S5f} . xg'dfgn] eg] – d klg hfg ;lSbg d t emg\ afFb/ . hfDajfgn] pgnfO{ ;DemfP/ eg] – ltdLdf
Tof] zlQm 5, ltdL hfg ;S5f} . xg'dfg eG5g\ s;/L < hfDajfg\n] eg] – ltdL hGdg] lalQs} p8]/ uP/ 3fd vfPsf
lyofF}, ltdLdf Tof] zlQm 5 . k5fl8 xg'dfgnfO{ :dl[t eof] . lj:d[t ePsf] zlQm
hfu[t eP/ olt ljzfn eP ls Ps 5nfªdf ;d'b| kf/ u/]/ nÍfdf uO{ l;tfnfO{ e]6]/ cfP
. 7Ls To;/L g} o'jfx¿ leqsf] Tof] h'g zlQm 5 To;nfO{ hfu[t ug]{ sfd k|fl1s
ljBfyL{ kl/ifb\sf] xf] . g]kfnsf] / g]kfnsf o'jfx¿sf] cGt/lglxt zlQm hfu[t ug]{
sfd kl/ifb\sf] Wo]o xf] . dxfef/tsf] k|;Ëdf M o'4 x'g]jfnf lyof], s[i0fnfO{
ch'{gn] eg]–of] /y lnP/ lx8\g'xf];\ t o'4 ug]{ dfG5] sf]–sf] 5g\ x]/f}F <
cufl8sf ;Dk"0f{ dflg;x¿nfO{ x]/L ;s]kl5 ch{'gn] eg] – d o'4 ulb{g . kl5
s[i0fn] ;Demfpg yfn], ;Demfpg yfn]kl5 c7f/ cWofo uLtf aGof] t/ uLtf alg;s]kl5
cGtdf ch{'gn] c7f/ cWofo k'¥ofpg Pp6f z:q lbPgg\, c:q lbPgg\, t/ ch{'g t Û o'4
ug{ tof/ eP cflv/ s] lbP t s[i0fn]
ch{'gnfO{ < ch{'gdf Tof] ljZjf; hfu[t u/], pgdf ePsf] Tof] lj:d[t zlQmnfO{
:d/0f u/fP . h;sf] sf/0f pxfFdf ePsf] Tof] zlQm leqaf6 hfu¿s eP/ cfof] . To;}n]
ha;Dd s'g} klg b]zsf] gful/sn] cfˆgf] b]zsf] uf}/jnfO{ hfGb}g / a'em\b}g .
cfˆgf] b]zsf] Oltxf; hfGb}g, cfˆgf] b]zsf] ;+:s[lt hfGb}g, Tof] b]z sbflk
;d[l4sf] lbzftkm{ cufl8 a9\g ;Sb}g . Ps ;do lyof] ;g\ !(^) b]lv *) sf] bzsdf sfn{dfS;
b'lgofsf nflu j8f s|]h lyP . ljZjljBfnodf k9\g] ljBfyL{x¿nfO{ d cfh klg ljrf/
u5{', b'lgofsf] Information Technology olt cufl8 5, OG6/g]6 5, k':tsfno 5g\ t/
xfdL Oltxf; cWoog ub{}gf}F . /l;ofdf slt s/f]8 dfG5] d/] < s;n] df¥of] <
lrgdf dfG5] s;n] df¥of] < t/ xfdL Tof] Oltxf; k9\g rfxFb}gf} . To:tf
JolQmnfO{ dxfk'¿if agfOPsf] 5 . h'g b]zsf gful/sn] cfkm\gf dxfk'?ifnfO{
e'Nb5g\, cfˆgf] b]zsf] Oltxf; Pj+ uf}/jdf cfuf] nufpF5g\, ;f+:s[lts w/f]x/,
k':tsfno, >4f:yn, k"hf:yndf cfuf] nufpF5g\ eg] To;sf] klg cjglt rfF8}
x'G5 . Tof] s'/f ;a} ljBfyL{x¿n] a'em\g' h¿/L 5 . To;}n] ljBfyL{ kl/ifb\
/rgfTds sfd u/]/ ;dfh kl/jt{g ug{ cufl8 al9/x]sf] 5 .
ljBfyL{ kl/ifbn] s] eGof] < xfdLn] Jofks
bl[i6 /fVg'kb{5 . xfd|f] lehg slt 6f9f ;Dd 5 t < To; sf/0fn] ljBfyL{ kl/ifb\n]
cfˆgf] nf]uf]df /fVof] a;'w}j s'6'Dsd\ . k'/f a;'wfsf] zflGtsf nflu
;f]Rg', ljZjnfO{ abNg ;Sg] lsl;dsf] lehg ljBfyL{df lbof}F xfdLn] .
/fi6«k'glg{df{0f
ljBfyL{ kl/ifb\sf] b[li6 xf], o;sf] Jofks ;Gbe{df /fi6«k'glg{df{0fsf] sfd
ax'cfoflds x'G5 t/ xfdLn] s'g} Ps lglZrt If]q lzIffIf]qdf sfo{sf] k|f/De u¥of}F
. lzIffIf]qdf klg pRrlzIff cWoog ug{] ljBfyL{x¿nfO{ dg'io hLjgsf] 5f]6f] ;dodf
Pp6f lehg / ld;g lbg] sfo{df kl/ifb\ nflu /Xof] . /fi6«sf] k'glg{df{0f ug]{ xf]
eg] To;sf nflu d"n eg]sf] JolQm xf] . To;}n] of] sfo{ eg]sf] JolQmnfO{
rl/qjfg\ agfpg] sfo{ xf] . gLltjfg\ agfpg] sfo{ xf] . cg'zfl;t Pj+ /fi6«eQm
agfpg] sfo{ xf] .
JolQmdf
1fg t 5 t/ zLn÷rl/q 5}g eg] To;sf] s'g} cy{ /xFb}g . rl/q gePkl5 s] x'G5 <
;a} s'/f ;lsG5 . c+u|]hLdf xfdL eG5f}F ...if Character is lost, everything lost of] t cl:t ev{/ c+u|]hLjfnfn] agfPsf] xf] . rf0fSodf w]/} cufl8 lyof] . rf0fSogLltn] eGy]
ljQ++ ToTg]g ;+/lIftd\, rl/q oTgk"j{s ;+/lIft ug'{k5{ . lsgeg] %)
jif{ ;Dd cfh{g u/]s]f rl/q km\ofSg rfx]df ! ldg6 klg nfUb}g t/ cfh{g ug{ ;do
nfU5 . rl/q l;l4of] eg] dfG5]sf] z/L/ b]Vbf dfG5]sf] g} x'G5 t/ dfG5]df x'g]
u'0f Pp6} klg /xFb}g
. To; sf/0fn] Jojxf/ s:tf] x'g' k¥of] < rl/qjfg\ x'g' k¥of] . rl/q gePsf]
7fFpdf wd{ klg xF'b}g . Pp6f syf 5 M eujfg OGb|nfO{ hltv]/ klg zf;g rflxGYof] .
zf;g geP kl5 pgnfO{ v6\k6L eO/GYof] t/ pgsf] zf;g vf];]/ lji0f'n] k|XnfbnfO{
lbg'ePsf] lyof] . k|Xnfbn] w]/} rnfO;s]
kl5 OGb|n] lji0f'nfO{ eg] – d]/f] zf;g kmsf{Olbg'xf];\ k|e' . lji0f'n] eg] –
l7s} 5 ltdLn] k|Xnfb;+u uP/ zLn dfu]/ Nofp . OGb| k|Xnfbsf]df uP, k|Xnfbn]
;f]w] tkfFO{ lsg cfpg' eof] < d s]xL ;]jf ug{ ;Sb5' ls < OGb|n] eg] d
To;} cfPsf] xf] . k'gM k|Xnfbn] eg]
tkfFO{ h] dfUg'x'G5 ToxL lbg tof/ 5' eGg'xf];\ . OGb|n] dg gnflu gnflu eP klg
eg] – d zLn dfUg cfPsf] x'F s[kof dnfO{ zLn lbg'xf];\ . k|Xnfbn] eg] – Tof]
gdfu a? zf;g n}hfp / ;f/f ;DklQ klg n}hfp . OGb|sf] dgdf b'ljwf eof] / cGtdf
pgn] dnfO{ zLn g} rflxG5 eg]/ zLn lnP/ ToxfFaf6 lxF8] . Ps l5g k5fl8 k|Xnfbsf]]
z/L/af6 Pp6f dfG5]sf] :j¿k lgl:sof] / OGb|lt/ uof], k|Xnfbn] /f]s] / ;f]w],
ltdL sf] xf} < d wd{ x'F, tkfFO{n] zLn lbg'eof], rl/q gePsf] 7fFpdf wd{
a:b}g To;}n] d klg oxfF
al:bg . k|XnfbnfO{ crDd nfUof] . km]l/ klg csf]{ dfG5] lgl:sof] z/L/af6
. clg ltdL rfFlx sf] xf] < pgn] eg] – hxfF wd{, rl/q 5}g ToxfF P]Zjo{ zf;g
s]xL xF'b}g Tof] uof] d klg uPF eg]/ OGb|sf] z/L/lt/ lxF8] . Psl5g k5fl8
dlxnfsf] :j?k lg:Sof] clg ltdL sf] xf] < hxfF wd{, rl/q 5}g, zf;g ;Qf klg
5}g ToxfF nIdL klg al:bgg\ To;}n] d klg al:bg elgg\ / uOg\ . To;}n] h'g If]qdf klg rl/q cfjZos
/xG5 . Ps k};fsf] d}n] lx;fa glbP klg Tof] Ps
s/f]8 vfg] a/fa/sf] e|i6«frf/ xf] .
To;sf/0fn] s'g} klg ;fdflhs ;+u7gsf nflu rl/q dxTjk"0f{ 5 . lsg
rl/q dxTjk"0f{ eGbf cfpg]jfnf hf] gofF
ljBfyL{nfO{ hf]8\b} 5f}F, gofF ljBfyL{ xfd|f] Jojxf/nfO{ x]/]/ k|]l/t
x'G5 . To;n] Tof] lrhnfO{ cg'jt{g (follow up) ub{5, To;nfO{ cfb{z dfGb5, ljrf/nfO{ p;n] cfb{z dfGb}g, ;fdfGo OG6/
k9\g] ljBfyL{n]] cfFkm"eGbf cu|h sfo{stf{sf] Jojxf/nfO{ x]b{5, p;n] logLx¿
k|fdfl0fstfsf ;fy sfd u5f}{F eG5g\ eg] Tof] s'/f sfo{tf{sf] Jojxf/df vf]Hb5 .
To; sf/0fn] ;fdflhs ;+u7g Pj+ k|f0fLsf nflu rl/q h?/L 5 .
ljBfyL{
kl/ifb\n] sfo{s|d lsg ub{5 t < sfo{s|dsf k5fl8 s'g} ld;g / lehg cjZo /x]sf]
x'G5 . xfdLn] lehg slt 6f9f ;Ddsf] lnPsf 5fF} t eGbf /fi6«sf] k'glg{df{0f .
To;sf nflu klxn] JolQmsf] lgdf{0f ug'{ kb{5 . JolQm eg]sf] first person xf] . d klxnf kl/jt{gsf] z'?jft
ub{5', sxfF ug{] < d]/f] 7fpFdf .
kl/ifb\sf] ljrf/ / p2]Zo t /fd|f] 5 t/ sfd
sxfFaf6 z'? ug]{ t < w]/} 7"nf] cfsfzdf tLa| ultdf p8\g] u?8 n] klg
u'F8 tn g} agfpg' kb{5 . ljrf/, cfb{z / p2]Zo kljq 5 t/ d}n] sfd ug]{ cfwf/
sxfF xf] < sfd ug]{ cwf/ d]/f] SofDk;, gu/ OsfO{ / lhNnf xf] . d ToxfF cfb{z
SofDk; v8f u5'{, hxfF d k9\5' / ToxfF /x]sf unt k|j[lQsf] lj?4 cfjfh p7fpF5',
cg'zfl;t 9+un] . nf]stflGqs 9+un] cfGbf]ng ub{5' . To:t} /Qmbfg, j[Iff/f]k0f
ug'{ dfq sfo{s|d ug'{ xf]Og, /Qmbfgsf] dfWodaf6 @) hgfn] /Qmbfg ugf{n] @)
hgfnfO{ /ut k'Unf p;n] gj hLjg k|fKt unf{ . Blood Bank sf dfWodåf/f ;dfhnfO{ hf]8\g], o'jfx¿ v8f ug]{ ;dfhsf] hfu[ltsf] nflu
;dfhnfO{ hf]8\g] sfo{ x'g ;Sb5 . ;dfhsf o'jf ha ;fgf] ;sf/fTds kl/jt{gsf ;fy
cufl8 a9\5g\ ta Tof] ;dfh lj:tf/} lj:tf/} ;d[l4sf] lbzftkm{ cufl8 a9\b} hfG5 .
klZrdfx¿
eGg] ub{5g\ . ;+;f/ eg]sf] ef}ltstf dfq xf], dflg; ef}ltsjfbL dfq xf],
ef}ltstfn] dfq ;'v k|fKt x'G5 . dflg; cfly{s k|f0fL dfq xf] . pgLx¿ o:tf]
;f]Rb5g\ . sfn{dfS;n] s] eg] < ef}lts ljsf; / cfly{s ljsf; g} ;a}eGbf
dxTjk"0f{ s'/f xf], cfly{s pGglt / k|ult jfx]s cGo s]xL klg rfFlxb}g . olb
To;f] xf] eg] klZrdf hut\df olt ef}lts ljsf; / cfly{s ;DkGgtf x'Fbf klg dflg;
lsg ;'vL 5}g < c/akltx¿ klg cfkm\gf] ;DklQ ;fdflhs sfo{df bfg u/]/ cf]d
zflGt cf]d zflGt eg]/ lsg lxFl8/x]sf 5g\ t < olb cfly{s ;DkGgtf g} ;a} s'/f ePsf] eP lsg To;/L lxFl8/x]sf 5g\ <
To;}n] dflg; cfly{s k|f0fL dfq xf] t eGbf kSs} klg xf]Og . xfdLn] ;du|df
dfG5]sf af/]df ;f]Rg' k¥of] . dfG5] cfly{s, ;fdflhs, /fhgLlts, ef}lts /
cfWoflTds k|f0fL xf] . uf}td a'4sf] syf M of] s'g} pkGof; x}g, s'g} pkGof;sf/n]
n]v]sf] syf klg xf]Og g]kfnsf] ;To 36gf xf] . l;4fy{ /fhs'df/, /fhf klg kSs}
x'g] jfnf lyP t/ Toqf] 7"nf] ;fd|fHo, l;+xfzg kfpg]jfnf JolQm /fhs'df/
;'Gb/ >LdtL, lk|o k'q 5f]8]/ pgL /flt afx| ah] ;a} ;'t]sf] a]nf b/af/ 5f]8]/
lxF8], ca of] syf pkGof; xf] < ;'v ;DklQ P]Zjo{ /fHo ef]u k|lt lsg ljt[i0ff k}bf eof] t <
To;}n] t dfG5] ;a} k|sf/sf] k|f0fL xf] . To;sf/0f dfl;gsf]] af/]df ;d'Rro 9Ën]
;f]Rg' k¥of] .
xfdL
x]g{] ub{5f}F JolQmdf cfdL{ / k|x/L h:tf ;+:yfgx¿df uP/ dfq /fli6«otf hfu[t
x'G5 . tL ;+:yfx¿df uP kl5 dfq /fi6«elQmsf] kf7 l;sfOG5 . t/ ljBfyL{ kl/ifb\
ToxfF hfg' eGbf klxn] pgLx¿df b]zelQmsf] efj l;sfpF5, /fi6«k|]d, /fi6«;]jfsf
s'/fx¿ l;sfpF5 . p hxfF hfG5 ToxfF lg8/sf ;fy / :jfledfgsf ;fy sfo{ ub{5 .
;sf/fTds kl/jt{gsf nflu sfo{ ub{5 . hxfF p clkm;/ eP/ a:5 ToxfF p ;sf/fTds
kl/jt{gsf nflu cfjfh p7fpF5 . To;sf/f0fn] ljBfyL{ kl/ifb\n] ;f]Rof] lsg ljBfyL{
;+u7g v8f ug{]] t < ljBfyL{sf] hLjgsf] SofDk;df k9\g cfpg] ;ft jif{sf]
5f]6f] ;dodf k|To]s ljBfyL{nfO{ Ps} :yfgdf /fv]/ ;+ul7t ub}{ p;df lehg lbg]
sfo{ ljBfyL{ kl/ifb\sf] sfo{ xf] . kl/ifb\n] lehg s] /fVof] < JolQm lgdf{0f
/ /rgfTds sfo{ . To;}n] ljBfyL{ kl/ifb\n] cfjfh p7fof], ;fdflhs lxtsf nflu
ljBfyL{ . ljBfyL{ kl/ifb\ s'g} /fhgLlts bn v8f ug{sf nflu nfu]sf] ;+u7g xf]
t < ljBfyL{ kl/ifb\ s'g} /fhgLlts bnsf] lj?4df v8f ePsf] ;+u7g xf] t <
Tof] sbflk xf]Og . k|hftGqdf /fhgLlts bn /xG5g\, bnsf e|ft[ ;+u7g /xG5g\, Tof]
klg :jfut of]Uo s'/f xf] . t/ ljBfyL{ kl/ifb\n] s] ;f]Rof] xfdL ;dfh kl/jt{g
JolQm lgdf{0fsf] dfWodaf6 ub{5f}F{ . s'g} bnsf] cflËs g/x]/ :jtGq /x]/ ;a}nfO{
;fydf lnP/ sfd ub{5f}F . To;}n] xfdLn] eGof} xfdL bnut /fhgLlt eGbf dfly 5f}F .
xfdL bnut /fhgLlt ug{] ;+u7g xf]Ogf}F t/ To;sf] cy{ of] xf]Og ls kl/ifb\ u}/
/fhgLlts ;+u7g xf] . xfdL /fhgLlts ;+u7g xf}F . h;n] h] ubf{ klg d's bz{s ag]/
x]g{] / a:g] ;+u7g k|fl1s ljBfyL{ kl/ifb\ xf]Og . b]zsf] lzIffgLlt s:tf] x'g'
kb{5 To;df xfd|f] rf;f] /xG5, b]zsf] ;+ljwfg s:tf] aGg' kb{5 To;df xfd|f]
e"ldsf /xG5 . To;sf/0f xfdL /fli6«o /fhgLlt ug{] ;+u7g xf}F . To;}n]
xfdLn] s] eGof} M xfdL s'g} lglZrt /fhgLlts bnsf] em08f af]s]/ s;}sf] ho
hosf/sf] gf/f nufpFb}gf}F, xfdL ;du| b]z lxtsf] af/]df ;f]Rb5f}F . h–h;n]
b]zsf] lxt ljkl/t sfo{ ub{5, To;sf] lj?4df kl/ifb\ v8f x'g]5 . h;n] b]zsf
dxfk'?if, ;+:s[lt, >4f:yn, k"hf :yn, wfld{s :yn, Oltxf;sf] lj?4df
;f]Rb5 / cfqmd0f ub{5 To;sf] lj?4df kl/ifb\ v8f x'g]5 . lsg eGbf Tof] b]zsf]
klxrfgsf] ljifo xf], :jfledfgsf] ljifo xf] .
kl/ifb\n] ljBfyL{nfO{ s] lehg lbg vf]h]sf] xf]
t eGbf xfdL SofDk; k9\b5f}F, xfdLn] Tof] pknAwtf k|fKt u/]sf 5f}F, xfdLnfO{
oftfoftsf] ;'ljwf 5 . xfdL ;f]rf}F b]zsf] krxQ/ lhNnfdf slt :yfgdf oftfoftsf] ;'ljwf
5, slthgf k9\g kfO/x]sf 5g\ < slthgf :jf:Yo ;]jf kfO/x]sf 5g\ < slthgf
/f]huf/L kfO/x]sf 5g\ .
Tof] ljifo ;f]Rg] sfd klg ljBfyL{sf] xf] . To;sf/0f ;fdflhs lxtsf nflu
ljBfyL{ . dlxnf ;'/Iffsf nflu ljBfyL{ . dlxnfsf] ;'/Iffsf] af/]df s] dlxnf dfq af]Ng' kb{5
< xf]Og of] ;a};+u hf]l8Psf] ljifo xf] . xfd|f] ufpF, ;dfhdf /flt cj]/ ;Dd
klg lgw{Sssf ;fy xfd|f lbbLalxgL lxF8\g ;Sg] jftfj/0f lgdf{0f x'g' kb{5 . aLrdf
ef/tsf] lbNnLdf, g]kfnsf klg s]xL :yfgdf dlxnf lx+;fsf 36gfx¿ 36], To;n] dflg; slt
lx+;|s aGb} uO/x]sf] eGg] k|i6 kf/]sf] 5 . of] x/]s gful/ssf] lhDd]jf/L xf],
/fi6«sf] k'glg{df{0fsf] sfddf b'j} kIfsf] a/fa/Lsf] ;xeflutf x'g' h?/L 5 .
kl/ifb\n] eGof] hghfltsf] lxtsf nflu ljBfyL{, lsg hghfltsf] lxtsf nflu
< lsg jgjf;Lx¿sf] lxtsf nflu ljBfyL{ < tkfOF{ xfdLn] ;f]Rg' kb{5 .
g]kfnsf] gful/s xf] eg], cfh dsjfgk'/sf] leqL ufFpdf, lrtjgsf] leqL ufpFdf,
wflbËsf] dfly dfly ufpFdf ;ft ;d'b| kfl/jf6 cfP/ dflg; sfd ul/x]sf] 5 . p;sf]
5fnf ldNb}g xfjf kfgL, k|s[lt ldNb}g, p;n] bfneft vfg hfGb}5, cfn' pl;g]/ vfG5,
a|]8 vfG5, t/ p sxfF cfP/ sfd ul//x]sf] 5, Tof] cgsG6f/df cfP/ r]kfËsf]
pGgltsf] nflu sfd ul//x]sf] 5 . xfd|f] b]zsf] gful/sn] cfkm\g} b]zsf ;fdfGo
gful/ssf] pTyfgsf nflu ;f]Rg' kg{] xf] t/ xfdL sxfF hfG5f}F < ljb]z hfG5f}F
k};f sdfpg, ljleGg b]z hfG5f}F, hfg' kb{5 d unt dflGbg, hfg h?/L 5, t/ xfd|}
b]zsf] lhNnfdf sfd ug{sf nflu ;ft ;d'b| kfl/af6 s'lx/] cfPsf] 5 . h'Qf rKkn
gnufOsg uf]/f] 5fnf ePsf] JolQm Tof] ufFpdf sfd ub{}5 / To;n] ;dfhnfO{ kl/jt{g
ub{}5, g]kfnsf] lj?4 Tof] ;dfhnfO{ v8f ub{}5, g]kfnsf] ;+:s[lt, wd{ lj?4,
dxfk'?ifsf] lj?4 To;nfO{ v8f ub{}5 .
Tof] ;dfhsf nflu d]/f] hLjgdf k9fO n]vfO ;s]kl5 gf]s/L ug{ yfn]kl5 d
s]xL ub{}5' ls 5}g < d]/f] dg leq kL8f 5 ls 5}g d]/f] ;dfh k|lt < of]
;f]Rg' cfjZos 5 . To;sf/0f ljBfyL{ kl/ifb\n] Tof] efj hfu[t ug{sf nflu vaction programme ;~rfng u¥of]] . 5'l§df sxfF hfg] < ljleGg ufpFdf hfg] 3'Dg] ToxfFsf]
;fdflhs kl/j]z a'em\g] sfo{qmd to u¥of], ;a}nfO{ ufpF afF8\b} uOof], To;kl5
Pp6f ljBfyL{ OlGhlgo/ k9\g] e]l6of] . p;nfO{ Pp6f ;'s'Daf;L 6f]ndf If]q k/]5,
p;nfO{ lglZrt ;do lbOPsf] lyof] / p To:t} em'kl8df uof] / 9f]sf 9S9Sofof] /
af]nfof] . To;kl5 3/af6 Pp6f dlxnf lg:sg' eof] . pgL gd:t] u/]/ a;] clg pgn]
cfkm\gf] kl/ro lbof] / 3/df sf] sf] x'g'x'G5 eg]/ ;f]Wof] / pgn] elgg\, d]/L
5f]/L klg 5] . 5f]/Ln] s] ub{l5g\ eg]/ ;f]Wbf cfdfn] elgg\, sn]h kl95g\ . Tof]
ljBfyL{n] eGof], d tkfFO{ ls 5f]/L ;+u e]6\g ;S5' < ;Sg'x'G5 eg]/ lt dlxnf
leq uOg\ . bz ldg]6 kZrft\ 5f]/L cfOg\ . To;n] dg dg} ;f]Rof], cfdf leq k/]sf]
bz ldg]6 eO;Sof] t/ 5f]/L cfOgg\ . Psl5g k5fl8 ljrf/ ubf{ cfdfn] h'g j:q nufP/
cfPls lyOg\, 5f]/L klg ;f]xL j:q nufP/ aflx/ cfOg\ . p;n] Tof] 3/sf] u/Lla
b]Vof], Tof] kL8f Tof] cefj b]Vof] . p;n] s;n}nfO{ eg]sf] lyPg, slxNo} 3f]if0ff
u/]g t/ p;n] cfkm\gf] k9fO{ k5fl8 hLjgdf nIo agfof], d of] ;dfhsf nflu sfd
ug{]5' / Tof] k5fl8 k"0f{sflns sfo{stf{ eof] / ;f]xL ;dfhsf nflu sfd ug{
uof] . Tof] kL8f, Tof] b[li6sf]0f s;n] lbof] < ljBfyL{ kl/ifb\n] p;nfO{
lbof] . Tof] ;dfhdf u/Lla, lgd'vf, k9\g gkfPsfx¿sf] af/]df ;f]Rbf Tof] efjgf,
Tof] kL8f pTkGg x'G5, To;}n] ;dfhdf ePsf] ljs[ltsf] af/]df ljBfyL{ kl/ifb\n]
;b}j cfjfh p7fO/x]sf] 5 . xfdL :jo+n] cfkm"FnfO{ kl/jt{g gu/];Dd ;dfh s;/L
kl/jt{g x'G5 < hLjgdf d unt sfd / ljs[lthGo sfd kSsf ulb{g eGg] c7f]6 xfdLdf
x'g' h?/L 5 . Pshgf z'elrGtssf] 3/df hfFbf pxfFn] Pp6f Pkm= Pd=sf] dfWodaf6
bfOhf]sf lj?4df sfo{qmd rnfpg' x'Fbf] /x]5 . sfo{qmd rnfpFb} hfFbf pxfFnfO{
6]lnkmf]g cfpg yfNof], s'g} 5fqfn] d bfOhf] lnGg eg]/ . kl5 pxfFn] To;nfO{
;fdflhs lax]sf] ¿kdf kl/jt{g ug{'eof] . x/]s ljBfyL{df efjgf 5, t/ To;nfO{ s;/L
hfu[t ug{] < Tof] dxTjk"0f{ s'/f
xf] . To;}n] sfo{qmd ;a}sf nflu h?/L 5 . sfo{qmd dfq b]vfpgsf nflu xf]Og,
ljBfyL{df b[li6sf]0f / efj k}bf u/fpgsf nflu xf] .
Ps
k6s kj{tsf] k|jf;df Ps hgfsf] 3/df af; a:g uof}F, xfdL tLg hgf lyof}F, ;+of]un]
xfdL a|fXd0f y/Lsf lyof}F . h'g 3/df xfdL af; a:g uof}F, dfcf]jfbLsf lhNnf
sdfG8/n] lnP/ uPsf lyP .
vfgf vfg yfNof}F xfdLnfO{ vfgf lbFb} ubf{ Tof] 3/ ls lblb ?g yfNg'eof] .
xfdLnfO{ cfZro{ eof] / xfdLn] ;f]Wof}F lblb s] eof] < pxfFn] eGg'eof]–tkfOF{x¿
afx'g y/L ePsfn] xfdL aonsf]6Lsf] 3/df b"weft vfPsf] of] klxnf] k6s xf] .
xfd|f] 3/sf] b"w ahf/df klg a]lrFb}g, tkfOF{x¿n] lnP/ cfPsf] JolQm
dfcf]jfbLsf] lhNnf sdfG8/ xf] p;n] klg cfh ;Dd d]/f] 3/df eft vfFb}g t/d]/f]
hfltsf] d'lQmsf] s'/f ub{5, pxfFn] b'Mv JoQm ug{'eof] . x/]s dflg;, g]tf
cfpF5g\ ;dfhdf 5'jf5't x'g' x'Fb}g eG5g\ efif0f ub{5g\ t/ ltg} JolQm blntsf]
3/df uP/ vfgf vfFb}gg\ . efif0f u/]/ 5'jf5't hfFb}g To;nfO{ Jojxf/df ptf{g'
cfjZos 5 . ljBfyL{df lehg s;/L cfpF5 < To;sf/0fn] of] efif0fsf] ljifo xf]Og,
x/]s ljBfyL{sf] hLjgsf] ;}4flGts e"ldsfsf] Pp6f lx:;f x'g' kb{5 . To;}n]
;dfh lxtsf nflu ljBfyL{, hghflt lxtsf nflu ljBfyL{, dlxnf ;'/Iffsf nflu ljBfyL{
.
d;Fu
k9\g] Pp6f efO{, p;n] :gfts cWoog ug{] a]nfdf s] u/]g < s] vfPg < t/ hLj
lj1fgsf] cWoog kZrft\ cfh p O:sf]gdf k"0f{sflns 5, a|Xdrf/L 5, x/]/fd
x/]s[i0f u/]/ lxF8\b5, p;df Tof] efjgf s;/L
cfof] < ev{/} dfq :jfdL ljj]sfgGbsf] !%) cf}F hGdhoGtL dgfO/x]sf 5f}F
ljZjdf . ef/tdf ;f]
pknIodf ljBfyL{ kl/ifb\n] cfXjfg u¥of] b]zsf nflu sfd ug{] o'jfx¿ tof/ u¥of] .
%)) hgf ljBfyL{ cWoog kZrft\ ;dfh ;]jfsf nflu ! jif{sf] ;do lbG5f}F eg]/
lgl:sP, To;}n] s;/L eGg] ljBfyL{df efjgf 5}g < of] unt s'/f xf], s'g} jt{dfg
cfjZostfn] p Jo:t x'g ;Sb5 . To;sf] dgdf efjgf 5}g eGg' unt s'/f xf], p;df Tof]
efjgf hfu[t ug{' kb{5 . To;}n] ljBfyL{ kl/ifb\n] ;f]Rof], ljBfyL{nfO{ lehg s'g
cy{df lbg] t eGbf ;fdflhs sfo{sf nflu, To;}n] ljBfyL{ kl/ifb\n], /Qmbfg
sfo{qmd, k':tsfno ;~rfng ug{] h:tf sfo{qmd ;f]Rof] . ;fdfGotof xfd|f] sNkgf
x'G5 k':tsfno eGg] laltSs} 7"nf] sf]7f, /fd|f /fd|f kmlg{r/ ePsf], sfk]{6
ljR5\ofPsf] . t/ Tof] xf]Og xfdL Pp6f gu/sf %) hgf ljBfyL{n] :gfts u¥of}F,
xfldn] kl9;s]sf] lstfa 3/df ToltSs} /flvPsf] 5, To;nfO{ 3/df ljgf sfd /fVg'eGbf
%) hgfsf lt k':tsx¿ Pp6f 7fpFdf /flv lbcfF} tfls ufpFsf u/La, k'':ts lsGg g;Sg]
ljBfyL{x¿n] lt k':tsx¿ k9\g ;s'g\ . Tof] lstfa k9\g] ljBfyL{sf] dgdf klg efjgf
cfpF5, lxhf] d}n] lstfa lsGg ;Sg] cj:yf gxF'bf lt k':tsx¿ d}n] k|of]u ug{ kfP
ca d h'g lbg lstfa lsGg ;Sg] cj:yfdf x'G5', d;Fu k};f x'G5, d Tof] lbg d h:t}
u/La ljBfyL{nfO{ k':ts lsGg] k};f lbG5' . ;fgf] k':tsfnon] Pp6f dfG5]sf] dgdf Tolt ;Ddsf] efjgf k}bf ug{
;S5 .
b]zsf]
sfd ;/sf/n] dfq ug{] xf]Og / ug{ klg ;Sb}g . u}/ ;/sf/L ;+:yfx¿n] klg ;fdflhs
sfo{ ug{‘ kb{5 t/ xfd|f] b]zdf cGt//fli6«o u}/ ;/sf/L ;+:yf lsg cfP < of]
s'/f a'em\g' cToGt} h?/L 5 . ;a} ;+:yfx¿ unt p2]Zo lnP/ cfPsf x'Fb}gg\ t/
clwstdsf] sfd s] xf] < Tof] a'em\g' h?/L 5 . s'g} ljBfyL{nfO{ cfh sfo{qmd 5
eg]/ ;f]Wof] eg] eQf slt 5 < eg]/ k|Zg lrXg v8f ub{5g\ . /fi6« / ;dfhsf]
;fgf] sfdsf] nflu klg eQfsf] cfzf ub{5 . w]/} h;f] cGt//fli6«o u}/;/sf/L ;+:yf
g]kfnLsf] dgdf ePsf] /fi6«sf] nflu s]xL of]ubfg k'¥ofpg] h'g efj 5 To;nfO{
l;Wofpg g]kfndf k;]sf 5g\ / ToxL ub}{5g\ klg . eQfsf] dfWodaf6 b]z / ;dfh k|lt
o'jfx¿df ePsf] pQ/bfloTj l;WofOFb}5 . k|To]s JolQmsf] cfˆgf] Ifdtf cg'';f/
cfˆgf] ;dfh / /fi6«df nuflg x'g'k5{ To;}n] ljBfyL{ kl/ifb\n] v]ns'bsf dfWodåf/f
xf];\, dxfk'¿ifsf] hoGtLsf dfWodåf/f xf];\ jf SofDk;df :jR5 jftfj/0fsf nflu
xf];\ 7fpF 7fpFdf ljleGg sfo{qmdx¿ ;DkGg ub}{ cfO/x]sf] 5 . /fi6«sf nflu sfd
ug{ ;a}eGbf klxn] t xfd|f] Wo]o :ki6 x'g'kb{5, xfd|f] Wo]o :ki6 eof] eg]
;fgfltgf s'/f, ld7f] gld7f] uf}0f x'G5, of] ljifodf e|t[xl/n] eGg'ePsf] 5 –
/fi6« lxtdf, ;dfh lxtdf sfd ug]{ dfG5]n] slxn] ;'Gb/ knËdf klg ;'Tg kfOG5 slxn]
e'FOdf klg ;'Tg'k5{, slxn] lbJo ef]hg klg kfOG5 eg] slxn] ;fdfGo ef]hg ug{'
kg{] x'G5 t/ dg'io sfo{sf nflu b]z ;dfh sf] sfo{sf nflu lo ;a} s'/fnfO{ uf}0f
dfGg'k5{ . o; k|sf/sf sfo{stf{ sfo{qmdsf dfWodaf6 v8f x'G5 . To;}n] sfo{qmd
ug'{ h¿/L 5 . /fi6«nfO{ k/dj}ejsf] l:yltdf k'¥ofpg / of] /fi6«sf] k'glg{df{0f
ug'{ ljBfyL{ kl/ifb\sf] nIo xf] . k|fl1s ljBfyL{ kl/ifb\, g]kfn s'g} wfld{s
;u7g xf]Og, of] s]jn ljBfyL{ ;+u7g xf] . ljBfyL{ cg'zfl;t / w}o{jfg\ x'g'k5{ t/
df}sf k/] /fi6« lxtsf] nflu ;fd, bfd, b08, e]bsf] klg k|of]u ug{ ;Sg'kb{5 .
nf]stGqsf] d"No dfGotfsf] /Iff ug'{ xfd|f] k/d st{Jo xf] . xfdLn] cfGbf]ng
klg ug{ ;Sg'kb{5 t/ /rgfTds 9Ëaf6 . of] b]zsf dxfk'?if xfd|f cfbz{ x'g\, a'4,
hgs, e[s'l6, l;tfnfO{ xfd|f cfbz{ dfGbf s;}nfO{ xfd|f] ;u+7g wfld{s nfU5 eg]
nfUglbg'';\ s'g} lrGtf 5}g\ . h'g lbg of] b]zsf] wd{, ;+:s[lt l;l4G5 lgZro g}
Tof] lbg of] b]zsf] klxrfg l;l4G5 . ;Qf kl/jt{gaf6 b]zsf] ljsf; x'Fb}g b]zsf]
ljsf; ;dfh kl/jt{af6 x'G5 . /fli6«o lxtdf ljBfyL{nfO{ pTk|]l/t ug'{ xfd|f] Wo]o
xf] o;} lbzfdf xfd|f] sfo{ x'g]5 . cf–cfˆgf] OsfO{df uP/ kl/ifb\ sfo{nfO{ cufl8
a9fpg'x'g]5 eGg] ljZjf;sf ;fy cfˆgf] jf0fLfnfO{ lj/fd lbg rfxG5' . gd:sf/